Wiedza pacjenta

Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że rozwój współczesnej medycyny jest olbrzymi. Nieustannie pojawiają się nowe leki, nowoczesne terapie, które stanowią nadzieję dla wielu chorych. W całym tym procesie ogromną rolę zyskuje również medycyna personalizowana, która opiera się na założeniu, iż choroby są heterogenne. Rozumiejąc to począwszy od przyczyn ich występowania, przez dynamikę ich przebiegu aż po odpowiedź na leczenie.

Dlatego warto zadać sobie pytanie, dlaczego właśnie z terapiami spersonalizowanymi wiąże się obecnie tak duże nadzieje. Odpowiedzi pomaga nam znaleźć dr hab. Adam Fronczak, Kierownik Zakładu Zdrowia Publicznego WNOZ WUM.

Panie doktorze, co to jest medycyna personalizowana i jakie jest jej miejsce w opiece zdrowotnej?

Medycyna personalizowana jest to tzw. „medycyna szyta na miarę”. Oznacza to, że leczenie dedykowane jest indywidualnie dla każdego pacjenta i dopasowane do rodzaju choroby.

Godnym zauważenia jest fakt, że dążenie do osobistego i indywidualnego leczenia chorego zawsze było i jest dążeniem zarówno lekarza jak i pacjenta. Reasumując, właśnie takie podejście zwiększa efekty terapeutyczne.

Jakie są jej największe zalety?

Największe zalety medycyny personalizowanej to:

• najlepszy dobór leków,

• efektywne leczenie,

• dłuższe okresy przeżycia

• i w części całkowite wyleczenie z choroby.

W wielu przypadkach wiąże się to również z mniejszymi objawami niepożądanymi.

Jak kształtują się jej możliwości w diagnostyce chorób nowotworowych?

Warto zaznaczyć, że medycyna personalizowana opiera się na diagnostyce cytogenetycznej. Oznacza to, że w badaniach tych uzyskujemy najpełniejszy obraz choroby. Możemy również przewidywać jej przebieg i rokować co do przyszłości pacjenta.

Dopasowana skuteczność leku

Istotne jest, że badania te dają nam możliwość dopasowania jak najskuteczniejszego leku dla danego podtypu jednostki chorobowej.

W jakich obszarach chorób nowotworowych leczenie zgodne z zasadami medycyny personalizowanej odnosi największe efekty?

Niewątpliwie medycyna personalizowana znalazła doskonałe zastosowanie w leczeniu: przewlekłej białaczki szpikowej, raka piersi z nadekspresją HER2, raku jelita grubego, niedrobnokomórkowym raku płuca, czerniaka, raku jajnika i innych chorobach nowotworowych.

Bardzo ważne miejsce w medycynie personalizowanej zajmuje diagnostyka molekularna/badania genetyczne. Jednak napotykamy tu na pewne bariery w ich standaryzacji, co wymaga pilnych zmian?

Charakter referencyjny

Należy dążyć do ustanowienia kilku centrów diagnostyki molekularnej/genetycznej, które będą miały charakter referencyjny i będą ze sobą współpracować w zakresie wymiany informacji o pacjentach a także efektywnie działać na polu naukowym.

Potrzebne są również bardzo dobre regulacje prawne, ścisła ochrona danych medycznych pacjenta i mocno efektywny system informatyczny, spajający wszystkie jednostki w jedną sieć.

Bardzo często powtarza się, że w leczeniu wielu chorób wzrosło znaczenie czynnika indywidualizacji terapii, co to oznacza w praktyce?

Przede wszystkim każdy pacjent charakteryzuje się niepowtarzalnym, indywidualnym kodem genetycznym. Dlatego ważnym aspektem jest fakt, że reakcja na takie samo leczenie może być różnoraka. Począwszy od efektywnego działania leków, do ich słabego oddziaływania na proces chorobowy, aż po zwiększanie się objawów niepożądanych.

Indywidualizacja leczenia

Z pewnością w indywidualizacji leczenia chodzi o maksimum korzyści terapeutycznych przy minimum działań niepożądanych. Dlatego tak zależy nam, aby przede wszystkim leczyć chorego efektywnie zmniejszając te procesy, które osłabiają skutki leczenia.