Temat odporności (obecnie szczególnie punktowany przez koronawirusa), w okresie jesienno-zimowym wałkowany jest na różne sposoby przez wszystkie media. Nie wnikając w zasadność tej sezonowej intensywności czy poprawność wielu reklam, warto jednak pamiętać, że o odporność powinniśmy regularnie dbać przez cały rok. Sprawność naszego układu odpornościowego zależy przede wszystkim od ogólnego stanu zdrowia oraz stylu życia, a nie od preparatów cudownie wzmacniających ją okresowo.

Za pracę i kondycję odporności odpowiada układ immunologiczny. Natomiast jego narządy, w których znajdują się komórki immunokompetentne, dzielimy na:

CENTRALNE

  • grasica, 
  • szpik kostny

OBWODOWE

  • śledziona, 
  • węzły chłonne,
  • migdalki, Kępki Peyera, grudki limfatyczne i inne tkanki limfatyczne (związane z oskrzelami, układem moczowo-płciowy, układem pokarmowym).

Funkcje układu odpornościowego

  • OBRONNA – walka z patogenami i ich eliminacja.
  • NADZORCZA – umiejętność rozpoznawania i różnicowania komórek własnych i obcych.
  • HOMEOSTAZA – system integracyjny z układem hormonalnym i nerwowym.

Odporność

Przede wszystkim jest ona sumą występujących naturalnie mechanizmów obronnych. Prawidłowe działanie układu odpornościowego sprowadza się więc do skoordynowanej i właściwej reakcji wszystkich rodzajów komórek odpornościowych. To one tworząc tą skomplikowaną sieć powiązań, chronią nasz organizm przed zewnętrznymi i wewnętrznymi patogenami.

I tu dochodzimy do dwóch zintegrowanych ze sobą systemów, które tworzą nasz układ odpornościowy: 

  • Odporność wrodzona – jej główną funkcją jest uniemożliwienie bakteriom, wirusom bądź innym patogenom wniknięcia do naszego organizmu.
  • Odporność nabyta – ta zostaje użyta wówczas, kiedy nasza odporność wrodzona nie radzi sobie z infekcją. Jej typy odpowiedzi dzielimy na:
    • komórkową – Limfocyty Th, Tc, Treg
    • humoralną – Limfocyty B i przeciwciała 

Niewątpliwie nasza kondycja immunologiczna zależna jest m.in. od genetyki, płci i wieku. Jednak to wcale nie oznacza, że nie mamy wpływu na jej procesy. Wręcz przeciwnie – dbać o nią powinniśmy przez cały rok. Teraz zapewne należałoby przedstawić Wam patent, jak najprościej to robić.

Uwaga! Należy to stale powtarzać, że żaden super kod zniżkowy na czary mary suplementy, wyroby medyczne i inne cuda wianki nie pomoże. O wiele skuteczniejsze jest wdrożeniu kilku prostych i darmowych zasad.

Jak dbać o odporność?

  1. Nie pal papierosów. Po prostu rzuć palenie!
  2. Zadbaj o swoją dietę. Wprowadź więcej owoców, warzyw, kiszonek, ryb. Te ostatnie szczególnie morskie bogate są w kwasy omega-3. 
  3. Nie pij za dużo alkoholu, za to pij dużo wody!
  4. Utrzymuj zdrową wagę. Nadwaga i otyłość prowadzą do obciążenia organizm ryzykiem wielu chorób.
  5. Zadbaj o ruch. Spacer, joga, rozciąganie, Nordic Walking, ćwiczenia, które lubisz. Ruszaj się, ruszaj i jeszcze raz ruszaj.
  6. Zarządzaj i kontroluj stres, na jaki jesteś narażony.
  7. Wysypiaj się. Zadbaj o jakość swojego snu.
  8. Pamiętaj o regularnej higienizacji zębów i dziąseł. Choroby dziąseł, kamień nazębny, nieleczone zęby wpływają na powstawanie wielu chorób.
  9. Badaj się regularnie.
  10. Witamina D – dużo o niej mówił w rozmowie ze mną Rafał Sochacki.

Do jakiego udać się do lekarza?

Specjalistą, który zajmuje się m.in. diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń w naszej odporności, ale i profilaktyką zakażeń jest immunolog. To niezwykłe ważna i bardzo szeroka specjalizacja. Powiązana jest z prawie wszystkimi innymi dyscyplinami. Począwszy od pediatrii, interny, neurologii, kardiologii, onkologii aż po geriatrię.

W związku z tym warto wspomnieć, że w 2018 r. nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny zdobyło dwóch uczonych, którzy zaproponowali właśnie skuteczną immunoterapię nowotworów złośliwych. I dziś immunoterapia zaliczana jest do jednego z przełomów w walce z nowotworami.

Jakie sygnały ostrzegawcze mogą sugerować, że dzieje się coś złego z naszą odpornością?

  • Liczne, stale powtarzające się zakażenia dróg oddechowych,
  • częste infekcje układu pokarmowego,
  • powyżej dwóch i częściej w roku zapalenia zatok lub płuc, 
  • to samo dotyczy częstych zapaleń uszu,
  • wynikająca ze wskazań lekarskich długotrwała antybiotykoterapia i dająca się zmierzyć jej niska skuteczność,
  • nawracające ropnie skórne lub narządowe, 
  • tzw. zakażenia głębokie: mózgu, skóry, kości.

U dzieci dodatkowymi sygnałami może być:

  • brak przyrostu masy ciała, zahamowanie lub długotrwała stagnacja na jakimś poziomie prawidłowego wzrostu, 
  • przewlekające się grzybice jamy ustnej lub skóry, 
  • niska skuteczność antybiotyków doustnych, stąd konieczność podawania ich w postaci dożylnej,
  • wywiad rodzinny wskazujący na możliwość wrodzonego niedoboru odporności.

Choroba autoimmunologiczna

Nasz układ odpornościowy narażony jest niestety nie tylko na niedobry, ale i częste patologie wynikające z chorób autoimmunologicznych.

Kiedy układ odpornościowy przestaje prawidłowo funkcjonować, zdarza się, że jednocześnie uruchamia procesy, które nie są w stanie odpowiednio zidentyfikować „wroga”. Co gorsze, dochodzi wówczas do sytuacji, w których błędnie rozpoznaje on komórki własnego organizmu, identyfikuje je jako obce i atakuje tkanki. Następnie je niszczy, nierzadko dokonuje zmian w organach, a także w sposobie ich funkcjonowania i wzrostu.

Oczywiście swój udział w takiej odpowiedzi mają też uwarunkowania genetyczne, bakteryjne lub wirusy.

Obecnie notujemy już ponad 80 rodzajów chorób autoimmunologicznych m.in.:

Godnym uwagi jest też fakt, że niestety dana osoba może cierpieć na więcej niż jedną chorobę.

wykrzyknik

Nie jest łatwo zrozumieć choroby autoimmunologiczne. Wszystko dlatego, że obejmują one liczne zaburzenia i objawy. Stanowią też istotny problem kliniczny ze względu na przewlekły charakter i częstość ich występowania u młodych osób. Szczególnie w szczytowym okresie ich aktywności życiowej, zawodowej, społecznej. Dotykają ludzi różnej płci, ze wszystkich środowisk, z różnym wykształceniem.

Reasumując, walka z nimi wymaga zrozumienia i edukacji. Pracy nad zaakceptowaniem zupełnie nowej codzienności, kształtowanej przez chorobę.

Na blogu znajdziecie rozmowy z: